Tìm hiểu về căn bệnh viêm gan tối cấp

Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh

Theo chia sẻ của TS Lê Mạnh Hùng, Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM, tình trạng viêm gan tối cấp có thể xảy đến với cả người có tiền sử bệnh viêm gan B lẫn người khỏe mạnh bình thường. Có rất nhiều yếu tố có thể khiến bệnh bùng phát cấp tính, nguy cơ cao hơn đối với bệnh nhân viêm gan B.

Tiến sĩ Hùng cho biết thường khó xác định được nguyên nhân gây bệnh. Những yếu tố thúc đẩy phát triển bệnh này có thể do cơ địa của bệnh nhân, do miễn dịch, sử dụng thuốc, thảo dược, uống bia rượu nhiều... Có người đang điều trị viêm gan siêu vi B mạn tính, đang dùng thuốc mà ngưng đột ngột cũng dễ bùng phát bệnh.

Suy gan cấp bùng lên dữ dội, nhanh chóng, ảnh hưởng một loạt cơ quan khác như suy thận, lơ mơ, bệnh não gan, rối loạn đông máu... Suy gan cấp có nhiều loại từ nặng đến nhẹ, thường các trường hợp nhập viện là tình trạng nặng. 

Bệnh này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và bất cứ lúc nào. Người trẻ cũng có thể mắc bệnh, đôi khi lại phản ứng mạnh mẽ hơn những đối tượng khác. Phác đồ điều trị bệnh nhân viêm gan tối cấp thường là bằng cách cô lập các yếu tố nguy cơ, đặc trị hỗ trợ, song khả năng hồi phục thường thấp.

Có thể nói căn bệnh viêm gan tối cấp đe dọa trực tiếp tính mạng của người bệnh. Ảnh minh họa

Tỷ lệ tự vong trong thể bệnh này cũng chiếm tới trên 80%

Biểu hiện lâm sàng của viêm gan cấp đặc trưng chủ yếu vàng da, rối loạn đông cầm máu và bệnh lý não do gan (hepatic encephalopathy). Đây là những biểu hiện bệnh lý nặng nề có thể đưa đến tử vong. Nếu không có sự tái sinh gan kịp thời sau tổn thương thì suy gan cấp sẽ đưa đến hàng loạt các biến chứng ảnh hưởng gần như đến hầu hết các cơ quan trong có thể như: phù não, suy thận (hội chứng gan thận) suy hô hấp, nhiễm trùng huyết, chảy máu đường tiêu hóa và suy tuần hoàn.

Viêm gan tối cấp là trường hợp viêm gan cấp tiến triển ở mức độ nặng có thể dẫn đến suy gan hoặc tử vong.

Trong viêm gan tối cấp, các triệu chứng xuất hiện đột ngột hơn, nặng hơn và thường xảy ra sau khi người bệnh bắt đầu có vàng da. Tuy nhiên cũng có trường hợp người bệnh bị viêm gan cấp đã trên 1 tuần, bệnh tưởng chừng như sắp khỏi, mới đột nhiên xuất hiện các triệu chứng của viêm gan tối cấp, trong đó, nổi bật nhất là 2 triệu chứng hết sức nặng: hôn mê và xuất huyết.

Hôn mê thường tiến triển rất nhanh. Thoạt đầu, người bệnh chỉ lừ đừ, vật vã, có khi 2 tay co giật nhẹ, rồi rất nhanh sau đó, người bệnh đi vào hôn mê hoàn toàn. Người bệnh thở gấp, mạch nhanh và rất yếu, và có thể có các cơn co giật. Đây là chứng “hôn mê gan”.

Còn khi người bệnh bị viêm gan tối cấp dẫn đến xuất huyết  thì lúc này người bệnh nôn ói ra máu, tiêu ra máu, tiểu ra máu, các vết hoặc các đám đỏ bầm dưới da, chảy máu chỗ chích thuốc.

Viêm gan tối cấp là một thể viêm gan hết sức nặng, thường làm người bệnh chết nhanh chóng. Ngay ở các nước tiên tiến, với đầy đủ các phương tiện cấp cứu hiện đại, tỷ lệ tự vong trong thể bệnh này cũng chiếm tới trên 80%.

Phòng ngừa bệnh viêm gan

Khi bệnh nhân có biểu hiện của bệnh gan như vàng da, vàng mắt, mệt mỏi… nên đưa bệnh nhân đến các bệnh viện để các bác sĩ xét nghiệm và điều trị tránh nguy cơ xảy ra những biến chứng nguy hiểm.

Để phòng ngừa bệnh viêm gan, có thể áp dụng các nguyên tắc chung về phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng lây qua đường tiêu hóa.

Cần rửa tay sạch trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sử dụng thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng được bảo đảm an toàn, vệ sinh trong sản xuất, chế biến, bảo quản…

Đối với những người đã có tiền sử tăng men gan, cần đi xét nghiệm, kiểm tra lại chỉ số này để có hướng điều trị và dự phòng phù hợp.

Với những người có nguy cơ liên quan đến các bệnh về  gan cần hạn chế uống rượu bia.

Cách xử lý vết bỏng cho trẻ nhỏ

Vết bỏng vừa gây đau đớn vừa có thể để lại di chứng là những vết sẹo vô cùng xấu xí, nặng hơn sẽ đe doạ đến tính mạng của trẻ.

Dưới đây là cách xử lý tình huống, cách sơ cứu và những lưu ý quan trọng khi trẻ bị bỏng mà bố mẹ cần nắm vững.

(Nguồn: Raisingchildren)

6 cách dạy con trong "hòa bình"

Bất chấp những lời khuyên đăng tải đầy trên báo về việc “dạy con không nước mắt”, nhưng thú nhận đi, sẽ có những lúc bạn giận đến điên người và quên phắt mọi lý thuyết khoa học. Bạn gào lên, quát mắng. Tại sao con bạn lại không chịu nghe lời? Dù chỉ một lần?

Khi cơn giận qua đi, bạn lại muốn ôm chúng vào lòng và tự thề với lòng mình rằng sẽ thay đổi. Mình không thể mãi là một bà mẹ cáu kỉnh, liên tục quát mắng. Điều đó không hề dễ dàng chút nào. Sẽ có những lúc bạn yếu đuối nhưng chỉ cần quyết tâm, mọi chuyện sẽ đỡ hơn. Bạn sẽ không còn quát mắng nhiều như trước đây nữa. Bạn lắng nghe trẻ nhiều hơn, ôm ấp trẻ nhiều hơn trước khi mọi chuyện trở nên tệ hại, thay vì ôm chúng vào lòng sau khi chuyện đã rồi và cảm thấy mình có lỗi.

Câu hỏi đặt ra là bạn thay đổi bằng cách nào? Để ngừng la mắng con, bạn hãy:

1. Thở thật sâu và đếm nhịp thở: Nghe có vẻ đơn giản nhưng nó sẽ giúp bạn tạm dừng cơn giận và nhận thức được chuyện gì sắp xảy ra.

2. Nhắm mắt lại: Trong tâm trí, bạn có thể gào thét mọi điều mình muốn gào thét, thậm chí là ném đồ lung tung – tóm lại là làm bất cứ điều gì giúp bạn giải tỏa cơn bực trong tình huống đó, hoặc là bạn ước mình có thể làm. Sau khi đã tưởng tượng đủ, hãy mở mắt ra và xử lý tình huống.

3. Bỏ qua chuyện nhỏ: Bọn trẻ xới tung cả nhà lên và để lại một đống lộn xộn khổng lồ? Hãy xua trẻ sang phòng khác và làm việc khác, như xem TV, chuẩn bị bữa trưa chẳng hạn. Làm gì cũng được, trừ thu dọn đống lộn xộn đó. Hãy xua tâm trí của bạn khỏi cơn giận ban đầu để chuyển sang điều gì đó dễ chịu hơn. Một khi đã thư thái trở lại, bạn có thể gọi trẻ quay lại và cùng chúng dọn dẹp.

4. Nấu nướng gì đó – Với những bà mẹ ưa nấu nướng, đấy là cách giải tỏa cực tốt khi cáu giận, vì bạn sẽ tập trung tâm trí vào việc mình yêu thích.

5. Đặt mình vào vị trí của con – Nếu như có người la mắng bạn, bạn sẽ cảm thấy như thế nào?

6. Chơi cùng trẻ – Rất nhiều lúc trẻ cảm thấy chán chường khi mẹ không chú ý đến chúng do còn mải làm việc nhà hay ngồi laptop. Bạn có thể khắc phục điều này bằng cách chiều theo yêu cầu của trẻ. Việc chơi cùng con sẽ gắn kết tình cảm và khiến cha mẹ - con cái thấu hiểu nhau hơn.

Nên nhớ rằng sự thay đổi sẽ không diễn ra chỉ sau một đêm. Sẽ có những lúc bạn cảm thấy rất nản, nhưng chỉ cần cố gắng, tôi tin chắc bạn sẽ thấy mãn nguyện với kết quả đạt được, nhất là trong việc cải thiện quan hệ giữa mình với trẻ.

Nhà hát lớn Hà Nội "thay áo mới"

Những ngày qua, người dân Thủ Đô không khỏi bất ngờ khi nhà hát Lớn Hà Nội đang được sơn sửa, lột xác hoàn toàn với diện mạo mới. Những mảng bám rêu xanh trên tường đã hoàn toàn biến mất. Màu vàng nhạt nguyên bản của công trình cũng được thay mới bằng lớp sơn vàng chói, bỏng bẩy. Đến nay, phần mặt trước đã gần như hoàn thiện.

Nhiều ý kiến cho rằng, màu sơn mới của nhà hát Lớn đã làm mất đi giá trị lịch sử, văn hóa của công trình. Là người từng tham gia thiết kế và tu bổ nhiều công trình kiến trúc văn hóa, lịch sử, KTS Trần Huy Ánh (Hội viên Hội Kiến Trúc Sư Việt Nam) cảm thấy tiếc nuối trước diện mạo mới của công trình được xem là biểu tượng văn hóa của Thủ đô.

Màu sơn vàng bóng bẩy được thay thế cho lớp sơn cũ tạo nên "diện mạo" mới cho Nhà hát Lớn.

Ông Ánh nhấn mạnh, việc sửa chữa, tu bổ nhà hát Lớn Hà Nội là điều cần thiết để giúp bảo vệ công trình. Tuy nhiên, nguyên tắc sữa chữa một công trình kiến trúc là phải đáp ứng đúng theo thiết kế, đặc thù kể cả về cấu tạo cũng như màu sắc. Theo ông Ánh màu nguyên bản của nhà hát Lớn Hà Nội và tất cả các công trình kiến trúc Pháp ở Việt Nam phải là màu vàng nhạt chứ không phải là màu “vàng chóe”, “chói chang” như hiện tại: “Năm 1996, nhà hát Lớn Hà Nội cũng đã được tiến hành trùng tu và phục chế toàn bộ diện mạo kiến trúc bên ngoài và bên trong công trình. Dự án này được hoàn thành trong vòng 2 năm và đã làm rất tốt việc bảo đảm tính nguyên bản, giữ nguyên được những giá trị lịch sử, văn hóa của công trình. Đây là một bài học tốt để chúng ta có thể học hỏi khi cân nhắc sửa chữa, sơn sửa bất cứ hạng mục nào của nhà hát Lớn…”.

Theo nhiều chuyên gia "diện mạo" mới của nhà hát Lớn làm công trình này mất đi vẻ cổ kính vốn có

KTS Nguyên Huy Ánh cũng phân tích, kiến trúc của Pháp vốn rất tinh tế, sang trọng và được xây dựng hết sức hài hòa. Nếu để ý quan sát kỹ thì tất cả các công trình này đều có những đường nét, màu sắc nổi bật, ấn tượng và rất khó lẫn. Nhà hát Lớn Hà Nội là một công trình mang phong cách kiến trúc cổ điển phương Tây, nó đại diện cho một giai đoạn phát triển kiến trúc trong lịch sử. Chính vì thế, chúng ta không thể lấy những “chuẩn mực kiến trúc” của năm 2015 để làm thước đo sửa chữa cho một công trình đã có đến hơn 100 năm tuổi. Ông Ánh cũng cho rằng, bất cứ một công trình kiến trúc lịch sửa nào trước khi quyết định sang sửa dù chỉ là thay đổi màu sắc cũng cần phải đưa ra thử nghiệm, tham khảo ý kiến của các nhà khoa học, kiến trúc sư.

Trong khi đó, nhà văn, chuyên gia văn hóa Nguyễn Ngọc Tiến cho biết bản thân ông cảm thấy khá hụt hẫng trước màu sơn mới của Nhà hát lớn Hà Nội. Theo ông, nguyên tắc trung tù, sữa chữa một di tích lịch sử không chỉ đơn giản là khôi phục lại như mới một công trình kiến trúc mà là sự tổng hợp của nhiều hoạt động khác nhau như: Nghiên cứu, sáng tạo nghệ thuật… Các công trình tu bổ phải đáp ứng được việc giữ lại tối đa những yếu tố nguyên gốc của di tích đồng thời, khôi phục lại một cách chính xác những yếu tố đã bị thiếu hụt giúp công trình có sự bền vững cùng thời gian.

Các công nhân đang gấp rút sơn sửa mặt sau của Nhà hát lớn

Việc sửa sang, dù đơn giản chỉ là thay đổi màu sắc của nhà hát Lớn theo ông Tiến cũng phải đáp ứng được nguyên tắc này: “Rất nhiều công trình hiện nay được  tu bổ nhưng lại đánh mất đi nguyên gốc, sai về giá trị lịch sử, văn hóa Phương đông, chính vì thế đã vô tình đánh mất giá trị quý báu của công trình. Rất nhiều những nhà khoa học, kiến trúc sư đã từng lên tiếng, bức xúc trước thực trạng này. Chính vì thế theo tôi, các đơn vị quản lý, thi công nhà hát Lớn Hà Nội cần phải cân nhắc, tham khảo thật kỹ lưỡng trước khi quyết định thay đổi bất cứ hạng mục nào, để tránh rơi vào bánh xe đổ của những bài học nhãn tiền trước đó…”.

Trao đổi với PV, bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt – GĐ nhà hát Lớn Hà Nội cho biết, đợt sơn lại lần này là nằm trong kế hoạch duy tu thường xuyên của nhà hát chứ không phải tu bổ. Nguồn kinh phí cho toàn bộ kế hoạch duy tu đợt này là do Bộ Văn hóa cấp, nên trước khi làm Ban quản lý nhà hát Lớn đã xin ý kiến Bộ Văn hóa và Cục Di sản Văn hóa.

“Nhà hát Lớn Hà Nội là trực thuộc Bộ Văn hóa, ngân sách cho đợt duy tu lần này là do Bộ Văn hóa cấp, do đó trước khi làm chúng tôi đã xin phép và có đồng ý thì chúng tôi mới làm được. Về màu sơn trước trước khi làm chúng tôi cũng phải xem hồ sơ dự án duy tu nên chúng tôi cũng không tự quyết được; hơn nữa chúng tôi cũng chưa nghiệm thu công trình nên về việc màu sơn đó mới chỉ làm nước sơn đầu. Tại Nhà hát lớn vẫn còn che bạt, giàn giáo vẫn bắc ngổn ngang, phía mặt tiền mặc dù đã dỡ giáo nhưng chúng tôi sẽ bắc giáo và sơn lại tiếp” – bà Nguyệt nói.

Cũng theo bà Nguyệt, đợt duy tu lần này được bắt đầu từ đầu tháng 7/2015, Ban quản lý chỉ tiến hành sơn lại và dự kiến làm trong hơn 1 tháng là xong.

Trong khi đó, trao đổi với PV, đại diện Cục Di sản văn hóa cho biết đã nắm được thông tin về việc thay màu sơn của nhà hát Lớn Hà Nội tuy nhiên, vị lãnh đạo này khẳng định công trình này mới chỉ đang tiến hành việc “thử nghiệm màu sơn” trước khi đi vào việc thay đổi chính thức: “Không có chuyện nhà hát Lớn tiến hành sang sửa, hay sắp hoàn thiện màu sơn mới như các báo đã đưa. Họ đang tiến hành thử nghiệm màu sơn và sắp tới sẽ hoàn thiện hồ sơ để trình Cục phê duyệt lần cuối”. 

Theo Dân trí

Kinh hãi khi soi smartphone dưới kính hiển vi

Những hình ảnh vi khuẩn dày đặc trên chiếc smartphone được phóng to dưới đây khiến nhiều người giật mình vì độ "bẩn".

Trong một số trường hợp, các vi khuẩn tương đối vô hại và bắt nguồn từ việc điện thoại chạm vào các bề mặt không sạch sẽ hoặc chủ nhân không rửa tay đúng cách. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khác, các vi khuẩn bám vào bề mặt smartphone có thể dẫn đến các bệnh nhiễm trùng, chẳng hạn như chứng ngộ độc thực phẩm, bệnh chốc lở và thậm chí cả nhiễm trùng máu.

Bề mặt một chiếc smartphone được phủ một lớp vi khuẩn dày đặc.

Để nghiên cứu về mức độ bẩn trên điện thoại di động của một người, tiến sĩ Simon Park, một giáo sư chuyên ngành vi trùng học tại Đại học Surrey (Anh) đã yêu cầu các sinh viên in smartphone của họ lên "môi trường phát triển vi khuẩn" trong các đĩa Petri thí nghiệm.

Những loại vi khuẩn này có nguồn gốc từ bàn tay chạm vào các bề mặt bẩn hay việc rửa tay không đúng cách.

Sau 3 ngày, họ tiến hành xem xét các vi khuẩn sinh sổi nảy nở trong các đĩa và sốc nặng trước những gì họ quan sát được.

Trong nhiều mẫu thu được, nhóm nghiên cứu đã phát hiện các vi khuẩn mang bệnh Staphylococcus aureus. Ước tính mầm bệnh này thường xuyên ẩn náu trên cơ thể của khoảng 20% người trong chúng ta.

Những loại vi khuẩn có hại ký sinh trên chiếc điện thoại có thể gây bệnh nhiễm trùng, chốc lở hay thậm chí là nhiễm trùng huyết.

Nhiều người khỏe mạnh thường xuyên mang theo Staphylococcus aureus trên da và trong mũi của họ mà không phát bệnh. Tuy nhiên, khi da bị sứt sẹo, loại vi khuẩn này có thể xâm nhập vào trong vết thương và gây viêm nhiễm. Hậu quả phổ biến của việc nhiễm trùng Staph có thể là chốc lở, nhiễm độc thực phẩm và thậm chí nhiễm trùng máu nghiêm trọng.

Theo các chuyên gia, vi khuẩn Staphylococcus aureus có thể lan truyền dễ dàng thông qua các bề mặt nhiễm khuẩn hoặc từ người sang người.

Bằng mắt thường chúng ta không thể nhìn thấy những loại vi khuẩn trên bề mặt điện thoại di động.

Một loại vi khuẩn khác cũng được phát hiện sống bám trên điện thoại di động là Bacillus mycoides. Do loại vi khuẩn này cư trú phổ biến trong đất, nên nó ám chỉ người sử dụng hoặc bản thân chiếc điện thoại di động mới đây đã tiếp xúc với đất.

Bacillus mycoides hiện đang được sử dụng trong nhiều loại thuốc trừ sâu phổ biến trên thị trường, nhằm ức chế sự phát triển của các vi khuẩn và nấm mốc gây hại.

Nếu điện thoại feature phone hầu hết vi khuẩn nằm ở khu vực phía màn hình thì smartphone có vi khuẩn có ở khắp mọi nơi.

"Dường như điện thoại di động không chỉ ghi nhớ các số điện thoại, mà còn lưu giữ lịch sử các tiếp xúc cá nhân và thể chất của chúng ta, chẳng hạn như con người, đất hay vật chất khác", tiến sĩ Park nói.

Các thử nghiệm gần đây từng hé lộ, một chiếc di động bình thường dung chứa số vi khuẩn tiềm tàng gây hại cao gấp 18 lần một cần gạt nước trong toilet của nam giới. Trong khi đó, một cuộc kiểm tra các cần gạt nước toilet phát hiện, gần 1/4 số chúng bẩn đến mức là ổ chứa vi khuẩn cao gấp 10 lần ngưỡng cho phép.

Người ta lấy dấu vân tay như thế nào?

Đối với khoa học hình sự, vân tay là công cụ để lần ra kẻ phạm tội, nhất là trong những vụ trọng án khi mà hung thủ đã trốn thoát khỏi hiện trường.

Những vụ thảm án, các vụ giết người, cướp ngân hàng hay trọng án... tuỳ theo trình độ mà thủ phạm có thể vô tình "để quên" những bằng cớ tố cáo thân phận của mình. Dấu vân tay là một trong những chứng cứ sắt đá ấy.

Dấu vân tay (finger print) là một trong các "chữ ký" sinh học mà bất kỳ người bình thường nào cũng có. Chúng luôn là duy nhất, bất kể bạn có anh chị em song sinh hay không, DNA có giống nhau hay không. Vì thế, vân tay là một công cụ tốt dùng để nhận dạng từng cá nhân trong cộng đồng. Đối với khoa học hình sự, đấy là công cụ để lần ra kẻ phạm tội, nhất là trong những vụ trọng án khi mà hung thủ đã trốn thoát khỏi hiện trường.

Vân tay là "chữ ký" sinh học riêng của mọi người.

Nhưng cảnh sát đã làm thế nào để có được dấu vân tay nghi phạm? Hay nói cách khác, các chuyên gia hình sự làm những gì? Bởi vì không phải lúc nào "chữ ký" sinh học trên cũng thể hiện rõ ràng và dứt khoát. Trong nhiều trường hợp, gần như không thể truy ra được mẫu vân tay gốc.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chỉ ra một số phương pháp mà các nhà điều tra hình sự thường dùng để lấy mẫu vân tay và thậm chí cả những loại vân khác của con người. Bạn cũng chú ý rằng ngoài việc điều tra tội phạm, các phương pháp trên còn có thể giúp ích trong việc tìm kiếm người bị hại, nạn nhân của các vụ thiên tai thảm hoạ vì đôi khi chúng ta không thể biết chắc một ai đó còn sống hay đã chết hoặc cái xác đang bị phân huỷ ấy có thể là ai...

Dấu vân tay có thể tìm thấy ở đâu?

Chúng có thể tìm thấy ở mọi nơi, miễn là một bề mặt rắn, bao gồm cả trên cơ thể người. Các nhà phân tích chia ra 3 loại vân tay tuỳ theo nơi mà chúng được tìm thấy. Trước hết là dấu vân trên những bề mặt mềm như xà phòng, sáp nến, khăn ướt... còn được gọi là vân "mềm" 3 chiều. 2 loại còn lại là vân trên bề mặt cứng và chia thành vân nhìn thấy (hay vân nổi - patent print) hoặc không nhìn thấy (hay vân chìm - latent print).

Hầu hết mọi bề mặt đều có thể lưu lại vân tay.

Vân nổi có thể dễ dàng tìm thấy được vì chúng nổi lên trên các bề mặt khi máu, bụi đất, mực, sơn, dầu... mà hung thủ để lại trên bề mặt. Còn vân chìm rất khó nhận thấy bằng mắt thường, chúng được hình thành khi dầu và mồ hôi của hung thủ bám lên một bề mặt khác. Để tìm thấy vân chìm, các nhà điều tra phải dùng đến nhiều công cụ khác nhau để làm nổi bật chúng lên.

Vân tay được thu thập như thế nào?

Tuỳ theo loại vân, cách thu thập sẽ khác nhau. Dĩ nhiên với loại vân "mềm", chúng biến mất theo thời gian khi bề mặt vật chất thay đổi nên gần như rất khó thu thập. Thường các nhà điều tra thu thập 2 loại vân "cứng" còn lại.

Thu thập vân nổi

Đây là kiểu vân dễ thu thập nhất. Cách thu thập cũng rất đơn giản - máy ảnh. Nhà điều tra sẽ chụp lại ảnh vân tay ở độ phân giải cao rồi từ đó dùng các công cụ đo đạc hình sự để trích xuất ra thông tin. Họ có thể cải thiện chất lượng hình ảnh bằng cách thay đổi hướng ánh sáng khi chụp hoặc sử dụng những loại ánh sáng khác (alternate) hoặc một số hoá chất khác. Song thông thường thì việc này không cần thiết lắm.

Thu thập vân chìm

Không phải lúc nào mọi thứ cũng dễ dàng như vân nổi. Nếu hung thủ ranh ma, hắn sẽ không để lại mẫu vân nổi nào lại hiện trường. Song đôi khi vì "lơ đãng", một số vân chìm có thể sẽ tố cáo chính hắn. Hung thủ càng tiếp xúc với nhiều đồ vật thì rủi ro "rơi rớt" dấu vết càng cao. Giả định như lúc rửa tay hay đi toilet, kẻ phạm tội bỏ găng tay và để lại đâu đó xung quanh khu vực gây án.

Bột lưu vân tay

Một phương pháp phổ biến nhất để lấy vân chìm là phủ bụi lên khu vực có dấu vân bằng các loại bột lưu vân tay. Chúng sẽ bám lên các vị trí có vân tay và biến vân chìm thành vân nổi. Tiếp đấy các nhà điều tra sẽ chụp hình lại y như cách thu thập vân nổi. Sau đó, chúng còn được lưu mẫu bằng cách áp băng dính để lưu trữ về sau này.

Tuy nhiên, các loại bột này có thể làm hư hại đến các bằng chứng liên quan khác có ở hiện trường khiến cho công tác điều tra bị ảnh hưởng. Vì thế, trước khi sử dụng loại bột trên, nhà điều tra có thể sẽ dùng các phương pháp lấy vân chìm khác để hỗ trợ.

Các loại ánh sáng khác nhau có thể giúp cải thiện chất lượng hình ảnh vân tay

Đây là phương pháp phổ biến thứ 2 và đang được nhiều nhà điều tra sử dụng vì có thể áp dụng lên hầu hết mọi bề mặt lấy mẫu (cửa chính, cửa sổ, tay cầm, thang vịn...). Một thiết bị phát tia laser hoặc LED với ánh sáng nằm trong một dải bức xạ cố định sẽ được quét lên bề mặt nghi án. Thậm chí những thiết bị cao cấp hơn có thể cung cấp các bộ lọc sáng khác nhau dành cho từng phổ màu hoặc bột lưu vân khác nhau. Lấy ví dụ, nhà điều tra có thể dùng ánh sáng xanh với bộ lọc màu cam để làm nổi bật dấu vân chìm hơn.

Cyanoacrylate

Căn buồng đặc biệt dùng cho việc phun keo siêu dính lên các vân chìm

Đây là tên một loại keo siêu dính, vốn sẽ được nhà điều tra phun sương lên bề mặt lấy mẫu trước khi cho bột vân tay hoặc thuốc nhuộm màu. Phương pháp này được dùng trên các bề mặt không xốp (non-porous) như mặt kính, gương, kim loại... vốn cho phép hơi cyanoacrylate bám lên. Sau đó, các vân tay có thể sẽ được nhìn thấy dưới ánh sáng đèn sáng trắng thông thường.

Các hoá chất hỗ trợ

Vân tay hiện màu tím khi tương tác với ninhydrin.

Với các bề mặt xốp (porous) như gỗ, giấy... các nhà điều tra cần tới những loại hoá chất khác, ví dụ ninhydrin hay hoá chất tương tác vật lý, nhằm làm bật lên những chi tiết vân chìm. Từng loại hoá chất trên sẽ tương tác với từng loại thành phần của bề mặt tiếp xúc, như các amino acid hoặc hoặc muối vô cơ. Chất ninhydrin khiến các mẫu vân chìm chuyển sang màu tím, giúp chúng dễ chụp hình hơn. Trong khi DFO (1,2-diazafluoren-9-one) lại gây ra hiệu ứng huỳnh quang, các mẫu vân chìm sẽ sáng lên khi chúng được rọi bởi những tia sáng xanh-lam.

Các kỹ thuật khác

Ngoài các biện pháp đã nêu, còn một số những kỹ thuật đặc biệt khác chuyên dùng cho việc lấy mẫu van từ da người, vải vóc, quần áo hoặc các bề mặt khó khăn khác. Amido Black, một chất nhuộm màu protein, vốn phản ứng với sự hiện diện của bất kỳ loại protein nào (do sinh vật để lại), thường được dùng để tăng cường hình ảnh các vết máu nằm trên da người. Riêng với quần áo, một số kỹ thuật cao như kết tủa kim loại trong buồng chân không bằng bột vàng và kẽm, được dùng để hỗ trợ công tác điều tra.

AccuTrans, một phức chất đổ khuôn dạng lỏng, được dùng để tách các mẫu vân làm bằng bột lưu vân ra khỏi những bề mặt gồ ghề, cong hoặc dệt bằng sợi. Về cơ bản, đây là một chất lỏng sẽ lấp đầy những ngóc ngách hoặc lỗ hổng có trên bề mặt lấy mẫu, cho phép chúng dính tốt hơn với bột lưu vân, khi mà những mẫu băng dính để tách loại bột trên gặp nhiều khó khăn hơn trong quá trình bám dính.

Tuy vậy quá trình sử dụng hoá chất để lấy mẫu vân tay có thể làm giảm khả năng thu thập những thông tin khác có giá trị cho việc điều tra. Vì vậy các phép điều tra không làm hỏng (nondestructive) mẫu vật thường được tiến hành trước khi các phương pháp hoá chất được sử dụng. Lấy ví dụ, một mảnh giấy do hung thủ để lại sẽ được khám nghiệm trước bởi các chuyên gia về tài liệu trước khi được xử lý bằng ninhydrin, vì phản ứng hoá học của ninhydrin sẽ khiến một số loại mực bị biến mất, từ đó làm mất đi thông tin của hung thủ.

Quá trình phân tích vân tay

Sau khi mẫu vân tay được thu thập, có 4 bước mà nhà giám định vân tay cần thực hiện, được gọi là ACE-V (phân tích, so sánh, đánh giá và xác nhận), để quyết định liệu mẫu vân đó có phản ánh chính xác chủ của nó hay không.

Nhà giám định dùng một thấu kính đặc biệt để đánh giá các chi tiết vi mô của vân tay

Phân tích bao gồm việc xác định xem mẫu vân có thể dùng để so sánh được hay không. Nếu nó không phù hợp bởi các lý do như chất lượng kém hoặc số lượng các chi tiết nhận dạng không đầy đủ, quá trình giám định kết thúc và mẫu vân được báo cáo là không phù hợp. Nếu nó phù hợp, việc phân tích chấp nhận các chi tiết nhận dạng có thể dùng được và số lượng các sai số nằm trong khoảng cho phép. Quá trình phân tích trên thậm chí còn có thể tiết lộ thêm một số chi tiết vật lý khác mà mẫu vân gốc không có, giúp làm rõ thêm về hung thủ.

So sánh được thực hiện khi nhà phân tích nhìn vào mẫu vân của nghi phạm (có sẵn) và mẫu vừa được lấy từ quá trình phân tích. Họ sẽ so sánh các chi tiết nhỏ nhặt riêng biệt để quyết định xem chúng có trùng khớp hay không. Mẫu vân có sẵn thường được lấy từ những người có mặt tại hiện trường, nghi phạm hoặc các đối tượng có liên quan khác. Tất nhiên là đến cả từ những cơ sở dữ liệu về vân tay khác nếu nó không trùng khớp với bất kỳ người nào kể trên.

Đánh giá là giai đoạn mà nhà giám định sẽ đưa ra quyết định liệu các mẫu vân có đến từ chung một nguồn không (nhận diện được chủ mẫu vân) hoặc từ nguồn khác (loại trừ nghi vấn) hoặc không thể kết luận được. Trường hợp không kết luận được có thể do chất lượng các mẫu vân quá tệ, thiếu sót các khu vực có thể so sánh hoặc không có đủ số lượng các chi tiết đồng dạng hoặc không đồng dạng để có thể chắc chắn nó thuộc về ai.

Xác nhận là lúc mà một nhà giám định khác, độc lập thực hiện 3 bước trên nhằm để xem họ có đưa ra quyết định giống như nhà giám định ban đầu hay không. Bước kiểm tra chéo này nhằm loại bỏ các sai sót mang tính chủ quan mà nhà giám định đầu tiên có thể mắc phải.

Nguồn: Khỏe và đẹp

15 quan niệm sai lầm phổ biến về khoa học công nghệ

Bạn có biết số vạch sóng trên điện thoại không đồng nghĩa với chất lượng cuộc gọi, laptop cũng không thể gây vô sinh và rằng các đột phá về công nghệ không đồng nghĩa với các bước tiến về chất lượng cuộc sống?

Công nghệ đã trở thành một phần vô cùng quan trọng trong cuộc sống con người. Một khi bất cứ ai cũng có thể tiếp cận với các sản phẩm được coi là đỉnh cao của khoa học, những suy nghĩ sai lầm cũng sẽ nhanh chóng xuất hiện. Hãy cùng điểm qua 15 quan niệm sai lầm nhưng lại... phổ biến của con người về smartphone, laptop và nhiều sản phẩm công nghệ khác.

Điện thoại càng nhiều vạch sóng thì chất lượng cuộc gọi càng tốt

Thực chất, số lượng vạch sóng chỉ thể hiện khoảng cách tính từ vị trí của bạn đến trạm truyền phát sóng di động gần nhất. Đây cũng là một yếu tố ảnh hưởng tới độ mạnh yếu của tín hiệu, song chất lượng cuộc gọi sẽ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, ví dụ như số lượng người đang cùng sử dụng mạng di động vào cùng một thời điểm.

Mac không thể bị nhiễm virus

Trojan Flashback với 600.000 nạn nhân là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy quan niệm "Mac miễn nhiễm với mã độc" là hoàn toàn sai lầm. Tuy vậy, do Windows có lượng người dùng nói chung và lượng khách hàng doanh nghiệp nói riêng đông đảo hơn, hệ điều hành của Microsoft vẫn là đối tượng phổ biến nhất của các hacker và tội phạm mạng.

Dù sao, trong khi nguy cơ nhắm vào Mac OS là khá thấp, người dùng Mac cũng vẫn cần phải lưu ý rằng mã độc trên Mac cũng có thể gây thiệt hại không kém gì mã độc trên Windows.

Laptop có thể khiến nam giới bị vô sinh

Nhiều nghiên cứu đã từng kết luận rằng laptop và cả điện thoại di động hay sóng Wi-Fi là nguy cơ khiến cho nam giới có thể bị vô sinh. Tuy vậy, khoa học cơ bản cho thấy bản thân laptop không phải là vấn đề mà nhiệt lượng sinh ra từ laptop mới là mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe sinh sản của các quý ông. Lý do tự nhiên thiết kế cho tinh hoàn nằm ngoài cơ thể con người là rất đơn giản: để "giữ mát" cho tinh hoàn.

Do đó, người dùng nam giới cần tránh đặt bất kỳ vật thể nào có nhiệt độ cao lên đùi trong một thời gian dài. Hiển nhiên, laptop là đối tượng rõ ràng nhất của lời khuyên này. Nếu bạn đặt laptop lên bàn học, bạn không có gì phải lo ngại cả.

Bố cục phím QWERTY giúp cho con người gõ phím nhanh nhất

Sự trường tồn của QWERTY là một trong những minh chứng cho thấy những phát minh khoa học nhất, mới mẻ nhất vẫn có thể chịu thua trước các công nghệ cũ. Khi bàn phím DVORAK, một loại bàn phím tập trung các nguyên âm và các phụ âm thường xuyên được sử dụng nhất vào khu vực trung tâm của bàn phím (nhằm giảm khoảng cách di chuyển của các ngón tay) được ra mắt, con người đã trở nên quá quen thuộc với bố cục phím QWERTY.

Tuy vậy, cũng phải chỉ ra rằng sự ra đời của QWERTY cũng đánh dấu một bước tiến về công nghệ: giải quyết vấn đề phím bị tắc trên các máy chữ vào cuối thế kỷ 19. Sau này, nhiều người thậm chí còn đặt ra giả thuyết rằng QWERTY được phát minh để giảm thiểu tốc độ gõ phím (nhờ đó giảm thiểu rủi ro 2 phím bị tắc khi được gõ cùng lúc) của người dùng thời kỳ đó, song thực tế các vấn đề về cấu tạo của máy chữ mới là nguyên nhân thúc đẩy sự ra đời của QWERTY.

Công nghệ càng hiện đại thì chất lượng càng cao

Có nhiều ví dụ cho thấy luận điểm này là sai lầm. Ví dụ, sự ra mắt của định dạng MP3 hay thành công của iPod giúp cho người dùng có thể tiếp cận và lưu trữ các bản nhạc ưa thích của mình một cách dễ dàng hơn. Tuy vậy, chất lượng của MP3 hay iPod vẫn bị coi là thấp hơn hẳn so với CD – lượng dữ liệu mất đi trong quá trình nén nhạc vẫn sẽ khiến chất lượng nhạc bị ảnh hưởng đáng kể.

Trước đó, người dùng hoài cổ cũng cho rằng đĩa than có âm thanh hay hơn hẳn CD. Lý do là bởi đĩa than cho tín hiệu analog, còn đĩa CD cần phải nhờ tới một bộ giải mã số để chuyển tín hiệu số thành tín hiệu analog. Chất lượng của các bộ giải mã kém cỏi của thời kỳ đầu tiên sau khi CD ra mắt đã giúp cho đĩa than tiếp tục trường tồn tới ngày nay.

Tương tự như vậy, chất lượng ảnh chụp của cảm biến CMOS thời kỳ đầu bị coi là kém cỏi hơn hẳn so với chất lượng cảm biến CCD trên máy ảnh số. Tuy vậy, các yếu tố quan trọng như điện năng tiêu thụ hay chu trình sản xuất dễ dàng đã giúp cho CMOS vượt mặt CCD. Trong trường hợp của đĩa than, người dùng đã nhanh chóng lựa chọn độ bền của đĩa CD để thay thế cho những chiếc đĩa than có âm thanh ấm áp, nhưng lại rất dễ hỏng nếu bị xước.

Henry Ford là người sáng tạo ra xe hơi và sáng tạo ra mô hình dây chuyền lắp ráp

Karl Benz (một trong những nhà sáng lập của Mercedes-Benz) mới là người đầu tiên phát minh ra xe hơi, còn Ransom Eli Olds (nhà sáng lập của 2 thương hiệu xe hơi yểu mệnh Oldsmobile và REO) mới là người đầu tiên sử dụng chu trình sản xuất dây chuyền lắp ráp trong ngành công nghệ xe hơi.

Tuy vậy, Ford là người có công rất lớn trong lịch sử ngành sản xuất xe hơi toàn cầu: ông đã áp dụng dây chuyền lắp ráp một cách thành công để giảm giá thành sản phẩm và đưa xe hơi vào sản xuất hàng loạt, giúp cho phương tiện này có thể vươn tới tầng lớp trung lưu của Hoa Kỳ.

Dữ liệu bị xóa khỏi thùng rác sẽ biến mất hoàn toàn

Đây là một suy nghĩ rất sai lầm. Dữ liệu rất ít khi biến mất hoàn toàn khỏi phương tiện lưu trữ (ổ cứng, USB…). Các chuyên gia dữ liệu có thể hồi phục lại dữ liệu mà bạn đã xóa "vĩnh viễn" từ ổ cứng một cách khá dễ dàng.

Chỉ nên sạc khi pin đã cạn

Với các công nghệ pin sạc xưa cũ, đây là một bí quyết tương đối đúng. Song, các loại pin sạc lithium thế hệ mới được sử dụng phổ biến trong nhiều năm gần đây đã được cải tiến để giúp người dùng có thể sạc pin một cách thoải mái mà không lo ảnh hưởng tới tuổi thọ pin. Thực tế, các bài hướng dẫn giúp tăng cường tuổi thọ pin thường đưa ra một lời khuyên rằng người dùng không nên để pin smartphone hay laptop chạm mức 0%.

Máy ảnh càng nhiều "chấm" thì ảnh chụp càng đẹp

Trong thời đại nhiếp ảnh lên ngôi, nhiều người vẫn mang suy nghĩ sai lầm này. Do chất lượng ảnh chụp tương đồng với lượng ánh sáng mà cảm biến thu được, chất lượng của camera thực tế sẽ được quyết định bởi kích cỡ cảm biến. Đó chính là lý do vì sao máy ảnh full-frame (loại máy có cảm biến lớn nhất trong số các dòng máy ảnh người dùng cuối) lại là loại máy ảnh đắt tiền nhất và có chất lượng ảnh chụp tuyệt vời nhất.

Đó cũng là lý do vì sao các máy ảnh có số "chấm" chênh lệch lại có chất lượng ảnh chụp tương đồng: kích cỡ của từng pixel cũng quan trọng không kém gì số lượng megapixel có trên máy ảnh.

Các tên tuổi thống trị sẽ luôn kiếm bạc tỷ tiền lợi nhuận

Chúng ta không nói về những người hùng thất thế như Sony, Nintendo hay BlackBerry. Thay vào đó, chúng ta đang nói về những công ty vẫn đang đứng trong top đầu như Amazon hay Twitter. Trong năm 2014, Amazon ghi nhận doanh thu lên tới 89 tỷ USD: công ty do tỷ phú Jeff Bezos sáng lập và lãnh đạo vẫn đang là tên tuổi áp đảo trong lĩnh vực thương mại điện tử. Tuy vậy, khoản lỗ lên tới 241 triệu USD trong năm vừa qua cũng đã đặt những câu hỏi rất lớn về tính khả thi của mảng bán lẻ điện tử.

Tương tự như vậy, tương lai của các dịch vụ phát (stream) nhạc có mất phí như Spotify và Pandora vẫn chưa thực sự vững chắc. Dù gây ảnh hưởng khá mạnh mẽ tới doanh thu của ngành công nghệ bán nhạc số truyền thống mà điển hình là iTunes của Apple, 2 ông lớn này vẫn tiếp tục gặp những khoản lỗ lớn: Pandora lỗ 40 triệu USD trong quý 2/2014, còn Spotify thì lỗ tới hơn 100 triệu USD trong năm 2013. Càng mở rộng hoạt động, càng tăng doanh thu, các dịch vụ này càng… gia tăng mức lỗ: Hàng chục triệu người dùng không thể bù lấp cho chi phí bản quyền khổng lồ mà Spotify phải gánh chịu.

Song, bất ngờ lớn nhất có lẽ là Twitter: cứ mỗi quý tài chính qua đi, Twitter lại tiếp tục gia tăng... mức lỗ, dù mạng xã hội này hiện vẫn chỉ xếp sau Facebook về mức độ phổ biến. Trong quý 3 năm ngoái, mạng xã hội này đã để mất tới 175 triệu USD. Khác với Facebook, có lẽ Twitter sẽ phải tiếp tục vật lộn với bài toán kiếm tiền từ người dùng trong thời gian rất dài.

Các công nghệ đột phá thường sẽ được đón nhận rất tích cực

Chỉ trong vòng 30 năm vừa qua, chúng ta đã được chứng kiến một loạt các cuộc cách mạng công nghệ góp phần thay đổi hoàn toàn cuộc sống của con người, ví dụ như cuộc cách mạng PC hay cuộc cách mạng smartphone. Các sản phẩm mới thường đem đến cho các công ty tiên phong những khoản lợi nhuận khổng lồ, điển hình nhất là Apple nhờ đón đầu được trào lưu smartphone dành cho người tiêu dùng phổ thông mà vươn lên trở thành ông lớn số 1 thế giới từ chỗ "sống dở, chết dở" chỉ hơn 10 năm trước.

Ấy vậy mà đã có lúc các đột phá khoa học, công nghệ lại bị chính con người ruồng bỏ. Ví dụ được nhiều người biết đến nhất chính là phong trào đập phá máy móc vào đầu thế kỷ 19 do các công nhân lo sợ mất việc làm. Tiếp đó là… chiếc điện thoại, một công cụ liên lạc đột phá. Khi mới được phát minh, chiếc điện thoại bị người dân tại Mỹ và Anh vô cùng căm ghét – họ coi đây là một vật dụng gây ảnh hưởng trầm trọng tới cuộc sống gia đình riêng tư của họ.

TV LED tốt hơn TV LCD

Đây là một suy nghĩ vô cùng sai lầm nhưng lại vô cùng phổ biến, nhưng những người có hiểu biết căn bản đều hiểu rằng TV LED thực chất chỉ là một loại TV LCD. Thực tế, 2 cụm từ "LED" và "LCD" được dùng để chỉ 2 bộ phận hoàn toàn khác nhau của TV, trong đó LCD được dùng để chỉ tấm màn tinh thể lỏng, còn LED là phần đèn nền chiếu sáng cho màn hình TV.

Đâu là lý do tạo ra quan niệm sai lầm này? Có lẽ là bởi cụm từ "TV LCD chiếu sáng bằng đèn LED" là quá dài, khiến cho mọi người phải rút ngắn lại thành "TV LED". Trong phép so sánh "LCD và LED" xưa cũ, "TV LCD" là cụm từ chỉ các dòng LCD loại cũ sử dụng công nghệ chiếu sáng CCFL, một công nghệ có độ tương phản và độ sâu của màu kém hơn hẳn LED. Quan niệm "TV LED đẹp hơn TV LCD" có lẽ đã bắt đầu từ đây.

Bạn không còn cần phải quá lo lắng về phép so sánh này nữa. Trong những năm gần đây, gần như hầu hết các mẫu TV và màn hình máy tính mới đều sử dụng công nghệ LED.

Phó tổng thống Al Gore phát minh ra Internet?

Cựu phó tổng thống Mỹ Al Gore thường bị các đối thủ chính trị chỉ trích nặng nề vì tự nhận đã "phát minh" ra Internet, song thực tế là ông Al Gore không phải là người phát minh ra mạng máy tính toàn cầu, và cũng chưa một lần dám "nổ" như vậy.

Điều đó không có nghĩa là Al Gore không góp công lớn vào sự ra đời của Internet. Ông Gore đã góp phần lớn giúp Nghị viện Mỹ thông qua các dự luật quan trọng để "mở" Internet tới tay toàn bộ công chúng, ví dụ như Dự luật về Điện toán Tốc độ cao và Truyền thông, vốn còn được gọi là "Dự luật Gore". Vị phó tổng thống này đã tự nhận mình "đóng vai trò tiên phong trong việc tạo ra Internet", và sự thật là như vậy.

Thomas Edison là người phát minh ra bóng đèn

Có rất nhiều người đã phát minh ra bóng đèn trước cả Edison. Nhà sáng chế lừng danh này là người đã tạo ra một loại bóng đèn điện có thể được sản xuất hàng loạt vào năm 1897. Song, trước đó gần một thế kỷ, vào năm 1800, Alessandro Volta (nhà sáng chế đã tạo ra pin) đã có thể tạo ra các loại dây điện phát sáng, trong khi chỉ 2 năm sau, một nhà sáng chế người Anh có tên Humphry Davy đã tạo ra được một mẫu "đèn điện cong".

Amazon "sắp" dùng drone để giao hàng

Amazon đã từng thu hút sự chú ý mạnh mẽ khi tuyên bố sẽ "sớm" dùng drone để giao hàng, song thực tế đây có vẻ chỉ là một chiêu quảng bá hoặc một giấc mơ viển vông của trang bán hàng trực tuyến số 1 thế giới. Mặc dù trong năm 2014, drone đã thực sự trở thành một phần cuộc sống của người dân Mỹ, drone thương mại chắc chắn vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Mới đây, Cơ quan Hàng không Liên bang FAA đã đề xuất một số quy định buộc các nhà vận hành drone thương mại không được phép cho drone bay ra khỏi tầm nhìn của người điều khiển. Số lượng hàng khổng lồ do Amazon phân phối có nghĩa rằng công ty này sẽ cần một lượng lớn drone, khiến cho việc đáp ứng yêu cầu của FAA là gần như không thể.

Dù sao, dự án Prime Air hiện vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm Amazon sẽ còn mất rất nhiều thời gian để vượt qua các trở ngại về công nghệ cũng như pháp lý.

Lê Hoàng

Theo Telegraph